Quả Lê vị thuốc quý trong đông y
Theo Đông y, lê tính quả mát, hơi chua, có tác dụng thanh nhiệt, nhuận phế, giảm ho, thanh tâm giáng hỏa, dưỡng huyết, sinh tân dịch, nhuận tràng, tiêu độc.
Thành phần và tác dụng của quả lê trong đời sống hàng ngày
Lê còn có tên là khoái quả, ngọc nhũ, mật văn…
Theo Đông y, lê tính quả mát, hơi chua, có tác dụng thanh nhiệt, nhuận phế, giảm ho, thanh tâm giáng hỏa, dưỡng huyết, sinh tân dịch, nhuận tràng, tiêu độc.
Tác dụng của quả lê trong đời sống
Quả lê rất giàu chất dinh dưỡng. Cứ 100g lê có 86,5g nước, 0,1g chất béo, 0,2g protein, 11g carbonhydrat, 1,6g xơ, 14mg canxi, 13mg photpho, 0,5mg sắt, 0,2mg vitamin Pp, các vitamin nhóm P, C, bét caroten, 1mg axitfolic. So với các thức ăn thực vật, lê là loài có nhiều chất xo có có vai trò quan trọng trong tiêu hóa và chuyển hóa.
Quả lê là loại đứng đầu trăm quả (Bách quả chi tông) về tư âm nhuận táo, thanh nhiệt tiêu đờm, chữa hầu hết các bệnh ở bộ máy hô hấp.
Theo bản thảo huyền tông thì quả lê để sống có tác dụng thanh nhiệt, thuận táo cho lục phủ và nấu chín thì bổ âm cho ngũ tạng.
Bài thuốc phối hợp với quả lê
- Khô miệng, họng, ho khản tiếng: Lê gọt vỏ, bỏ hạt, ép hoặc xay, uống tươi nguyên chất hoặc cho thêm đường.
- Họng khô, khản tiếng: Lấy 1,5kg quả lê bỏ lõi và hạt, ninh nhừ, cho mật ong lượng vừa đủ, trộn đều, đánh nhuyễn. Cho vào lọ ăn dần. Mỗi ngày 2 thìa cafe hòa với nước sôi.
- Ho có đờm đặc vàng: Lê 500g gọt vỏ, bỏ hạt, vắt lấy nước, ngõ sen 500g nướng chín, lột vỏ, thái vụn vắt lấy nước. Trộn hai thứ với nhau uống thay nước.
Bài thuốc trị ho có đờm đặc vàng từ quả lê
- Táo bón, tiểu tiện vàng và ít, suy nhược: Lê 1kg (bỏ hạt), củ cải trắng 1kg, gừng sống 250g, sữa đặc250g, mật ong 250g. Cả lê, củ cải, gừng vắt nước riêng từng thứ, cho nước củ cải vào nồi nấu sôi mạnh rồi dịu xuống cho chín nhừ sền sệt như keo, sau đó cho nước gừng, sữa nóng, mật ong khuấy đều, đun tiếp nhỏ lửa cho đến khi sôi thì bắc ra, để nguội cho vào bình.
- Ho khản tiếng, viêm họng mạn tính: 2 quả lê ép lấy nước sắc với 20g vỏ quýt khô lâu năm
- Lao phổi thuộc âm hư (sốt nhẹ về chiều, má đỏ, ra mồ hôi, ho tức ngực, mạch vi): Lê 1 quả to, bách hợp 10 – 15g đều thái nhỏ, đường phèn vừa đủ. Tất cả đun sôi kỹ, ăn cái uống nước.
- Ho khan, khó thở, đoản hơi: Lê 2 quả, hoa hồng bạch 3 bông, mộc nhĩ trắng 50g, bỗi mẫu 5g, , đường phèn 100g. Lê thái miếng, hoa hồng rửa sạch, mộc nhĩ trắng ngâm mềm, bỗi mẫu ngân giấm. Cho nước nấu lê, mộc nhĩ trắng, bối mẫu, đường phèn trong ½ giờ. Sau đó cho hoa hồng nấu thêm chút nữa.
- Tiêu đờm, thông đại tiện: Nước lê, nước củ ấu, nước rễ cỏ tranh,, nước ngoc sen, nước đại mạch. Nấu lên uống nóng hoặc nguội.
- Ho lao, đờm có máu, sốt về chiều, thổ huyết, ho lâu ngày mất tiếng: Lê 20 quả, ngó sen 1kg, cà rốt 1kg, mạch môn 100g, sinh địa 100g, rễ cỏ tranh 100g, mật ong 250g, mạch nha 150g, gừng tươi 50g. Luộc kỹ mạch môn, sinh địa, rễ cỏ tranh, lấy nước bỏ bã, lê bỏ vỏ và hạt, ngó sen, gừng tươi giã nát vắt lấy nước. Tất cả khuấy đều cô đặc cho mật ong, mạch nha vào, cô quánh, cho vào lọ dùng dần. Sáng và tối ngậm mỗi lần 1 thìa.
- Phụ nữ có thai hay bị nôn: lê cắt ngang phần núm, khoét bỏ lõi hạt, cho mật ong hoặc đường phèn vào rồi chưng cách thủy, ăn cái uống nước.
- Tiêu đờm, hết ho hen khó thở: Chọn quả lê to, cắt nắp, khoét bỏ hạt, nhồi đầy đậu đen (đã ngâm mềm), đường phèn đạy nắp, om nhừ.
- Ho kéo dài, khan hoặc đờm đặc: Lê gọt bỏ, bỏ hạt, cắt nuoms, khoét lõi, cho 10g bột xuyên bối mẫu, đường phen 30g cho và trong lê. Hấp ăn trong 1 – 2 lần vào buổi sáng và tối.
- Viêm phế quản: Vỏ lê 15g, hạnh nhân 5g, sa sâm 5g, lá dâu 10g, đường phèn 10g. Cho tất cả vào nồi nấu sắc lấy nước bỏ bã. Uống ngày 1 thang thay trà.
- Viêm họng mạn tính: vỏ lê 10g, vỏ mía 15g. Sắc kỹ uống thay nước hàng ngày.
- Ho, suy nhược ở trẻ em, người già: Lê 3 – 5 quả, gạo 60g. Lê thái nhỏ ép lấy nước cho vào cháo đã nấu nhừ, khuấy đều, đun sôi lại. Ăn nóng.
- Trị mụn, nổi hạch: Phổi lợn 250g thái nhỏ, lê 1 quả to bỏ hạt, bối mẫu 10g. Cho tất cả vào nồi với nước vừa đủ. Nấu sôi rồi để lửa nhỏ 2 tiếng. Cho gia vị ăn nóng.
- Ho kéo dài, viêm phế quả, nhuận phế, hóa đờm, trị ho có đờm lẫn máu lâu khỏi (hạnh nhân bỏ mầm, vỏ lụa): Thịt ngỗng (bỏ mỡ, da, chặt miếng) 250g, lê (loại to) 1 quả, bỏ hạt, hạn nhân 10g, bách hợp 30g. Tất carcho vào nồi, thêm nước vừa đủ, nấu sôi rồi vặn lửa nhỏ, nấu tiếp khoảng 1 tiếng. Cho gia vị ăn nóng.
Ngoài ra thường xuyên ăn lê còn phòng chữachứng hay mệt, sưng đau họng, lợi, lưỡi, đi tiểu vàng, táo bón, mắt sưng đỏ, phòng bệnh cao huyết áp.